Jeśli jesteś przedstawicielem regionalnej organizacji partnerskiej Banku Żywności, tu znajdziesz informacje, dobre praktyki, materiały do pobrania oraz inspiracje. Zapraszamy także do dzielenia się swoimi doświadczeniami i poradami. Będziemy je regularnie publikować. Jeśli chcesz wysłać swoją dobrą praktykę lub szukasz informacji, napisz do nas wiadomość na adres bz.pila@bankizywnosci.pl
I Przyznawanie pomocy żywnościowej potrzebującym
1. W wydawaniu żywności uczestniczy pracownik socjalny z danej gminy. Dzięki temu łatwo jest zweryfikować, czy nowy beneficjent faktycznie potrzebuje tego rodzaju pomocy. Również pracownik socjalny korzysta z tego rozwiązanie, gdy niejako przy okazji może on identyfikować osoby, które potrzebują wsparcia OPS, a z jakichś przyczyn nie zgłosiły się do tej instytucji.
2. Znaczone kolorami porozumienie organizacji w gminie.
W gminie zawarto porozumienie, którego celem jest przeciwdziałanie odbiorowi żywności w różnych miejscach prze tych samych beneficjentów. Organizacje podzieliły między sobą teren gminy na obszary podlegające poszczególnym podmiotom. Ośrodek pomocy społecznej wydaje zaświadczenia w kolorach odpowiadających tym obszarom. Tym samym każda organizacja wie, w jakim miejscu dana osoba powinna odbierać żywność.
II Wydawanie żywności osobom potrzebującym – miejsce
3. Żywność jest dystrybuowana w siedzibie organizacji, tego samego dnia czyli bezpośrednio po odebraniu jej z Banku Żywności. Metoda ta najczęściej jest stosowana przez organizacje, które przekazują duże ilości produktów. Ich magazyny są zbyt małe, aby pomieścić całość towaru. Te strategię stosują również organizacje przekazujące mniejsze ilości żywności, które nie mają własnych magazynów. W ten sposób dystrybucja odbywa się głównie w miastach i miasteczkach. Metoda ta jest jednak czasochłonna, ponieważ wymaga bieżącego wypełniania dokumentów. Potrzebne są do tego minimum dwie osoby, z których jedna wydaje żywność, a druga dba o formalności.
4. Żywność jest dystrybuowana w siedzibie organizacji na drugi dzień po odbiorze z Banku Żywności. Pierwszy dzień organizacja przeznacza na podział produktów, przygotowanie list oraz wypełnienie kartoteki dla każdej z rodzin.
5. Żywność jest dystrybuowana w siedzibie organizacji przez dłuższy okres. Np. 2 tygodnie, beneficjenci mogą zgłosić się po nią w dowolnym momencie.
6. Produkty są dowożone do poszczególnych miejscowości, w których z określonego punktu odbierają je osoby potrzebujące. Model ten najczęściej występuje na wsiach, ponieważ osoby potrzebujące często nie mają środków, aby dojechać po żywność samodzielnie. W przypadku dużej liczby odbiorców zdarza się, że w jednej miejscowości produkty są wydawane przez dwa dni. Jednak w praktyce i tak większość osób przychodzi pierwszego dnia.
7. Organizacje dowożą produkty spożywcze bezpośrednio do domu. Możliwe jest to przy małej skali działania i jest praktykowane przede wszystkim na terenach wiejskich, gdzie m.in. można mieć pewność, że zawsze będzie w domu ktoś, kto odbierze żywność. Pewnym wariantem powyższego rozwiązania jest system przyjęty przez jedną z organizacji, gdzie dystrybucja odbywa się przy aktywnym wsparciu wolontariuszy.
8. Organizacje odbieraną żywność przekazują dalej do swoich oddziałów terenowych. W takim wypadku ich przedstawiciele przyjeżdżają po żywność, bądź jest ona im zawożona (dotyczy to głównie małych ośrodków).
III Informacja o sposobie i terminie wydawania żywności
9. Osoby potrzebujące najczęściej samodzielnie odbierają żywność. Kluczowe znaczenie w tej sytuacji ma efektywne poinformowanie o terminie wydawania produktów. Można wyróżnić pięć głównych sposobów docierania, przedstawionych na schemacie. Ich wybór jest zdeterminowany przede wszystkim skalą działalności organizacji oraz regularności dostaw. Organizacje o mniejszej liczbie beneficjentów mogą sobie pozwolić na bezpośredni kontakt. Iinformacje o dostawach regularnych np. w ramach programu PEAD mogły być przekazywane z dużym wyprzedzeniem.
10. Nagrywanie na automatycznej sekretarce organizacji informacji o dacie odbioru żywności. Ta metoda jest z powodzeniem stosowana w organizacji, która ma wielu beneficjentów. Jest lepszym rozwiązaniem, niż odbieranie telefonu przez członka/pracownika danego podmiotu.
IV Częstotliwość wydawania żywności
Częstotliwość dystrybucji żywności wynika z możliwości organizacyjnych, logistycznych oraz zasobów tych podmiotów, czy częstotliwości otrzymywania żywności.
11. Częstsze wydawanie żywności pozwala na eliminowanie negatywnych zjawisk. Tę formę wybierają raczej organizacje, które posiadają odpowiednią powierzchnię magazynową, w której mogą przechowywać artykuły spożywcze. Jest to rozwiązanie stosowane raczej w stosunku do mieszkańców miast.
12. Natomiast rzadszy odbiór żywności jest bardziej dopasowany do potrzeb mieszkańców wsi. Dzięki temu beneficjenci z terenów wiejskich nie muszą zbyt często przyjeżdżać po żywność do organizacji, co jest dla nich korzystniejsze finansowo.
V Termin wydawania żywności
13. Organizacje zdecydowanie preferują wyznaczenie konkretnego terminu odbioru żywności dnia i godziny, ewentualnie jednego dodatkowego terminu dla osób, które z jakiś powodów nie mogły stawić się we wcześniej ustalonym. Pozwala to na lepszą organizację pracy niż przyzwolenie na odbiór żywności w dowolnym momencie pracy organizacji.
VI Wydawanie żywności
14. Trzy stanowiska. Jedna z organizacji w miarę zwiększania się liczby odbiorców wprowadziła pewne usprawnienie w dystrybucji żywności. Stworzono trzy stanowiska wydawania produktów w podziale alfabetycznym. Organizacja, że znacznie usprawniło to rozdzielanie artykułów spożywczych.
15. Wymiana produktów między odbiorcami żywności. Zdarza się, że część beneficjentów wsparcia nie jest zainteresowanych wszystkimi otrzymywanymi produktami. Niektóre organizacje umożliwiają im pozostawienie niechcianej żywności w magazynie. Pozostawione artykuły spożywcze mogą zabrać inne osoby, które ich potrzebują. Dzięki temu zapobiega się marnotrawieniu żywności. Dosyć powszechna jest wymiana produktów pomiędzy beneficjentami wsparcia.
16. Kolejność odbiorów. Organizacja, która wydaje relatywnie dużą ilość żywności, podzieliła beneficjentów na grupy i wyznaczyła im kolejność zgłoszeń do odbioru. Jako pierwsi zgłaszają się matki/ojcowie z dziećmi, później osoby samotne, na końcu bezdomni. System ten zakłada, że średnio na jedną osobę trzeba poświęcić około 10 minut (wypełnienie dokumentów, wydanie żywności, osoba odbierająca produkty musi sprawdzić, czy wszystko się zgadza z wypisem na karcie oraz złożyć podpis).
VII Niestawienie się po odbiór żywności
17. Organizacje podejmują również działania dyscyplinujące odbiorców. W przypadku niestawienia się po odbiór żywności beneficjent jest skreślany z listy. Inne podmioty decydują się na taki krok np. po trzecim razie. Przyjmowane są usprawiedliwienia – pobyt w szpitalu itp. Skreślenie z listy jest czasowe, np. na 3 miesiące. W innych organizacjach przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym taka osoba musi zapisać się na nowo i czekać w kolejce aż zwolni się miejsce.
VIII Nadwyżki żywności w organizacjach
18. Poczęstunek. Wykorzystanie nadmiarowych produktów z krótkim terminem ważności do przygotowania imprezy skierowanej do beneficjentów, której elementem jest poczęstunek. Oprócz wykorzystania zaangażowanie w organizację przedsięwzięcia przynosi korzyści w formie integracji grupy i aktywizacji podopiecznych.
19. Konfitury. Część organizacji przetwarza nadwyżkowe warzywa i owoce na dżemy i weki. Problemem pozostają jednak wymogi SANEPiD, ograniczające możliwości przetwarzania żywności. Niektóre podmioty próbują zachęcać do wykonywania przetworów swoich podopiecznych. Rodzinom beneficjentów są przekazywane duże ilości owoców wraz z sugestią, żeby przygotować z nich przetwory. Ponieważ wielu z nich nie stać zakup słoików, jedna z organizacji przekazuje je wraz z owocami i warzywami.
20. Przepisy na smaczne dania. W kilku organizacjach przekazywaniu produktów cieszących się małą popularnością wśród beneficjentów, a otrzymywanych w znacznych ilościach z BŻ towarzyszy przekazanie informacji o różnych możliwościach wykorzystania danego produktu – np. kaszy gryczanej. Odbywa się to w formie dystrybucji broszur, albo spotkań z pracownikami organizacji, którzy pokazują rozmaite przepisy, zapewniające oryginalne wykorzystanie żywności.
21. Przepisy na opakowaniach. Drugim rozwiązaniem jest umieszczanie przepisów na opakowaniach artykułów spożywczych. Zaobserwowano, że wielu beneficjentów wsparcia nie wie, jak wykorzystać otrzymaną żywność. Wynika to najczęściej z różnych deficytów, które dotykają daną rodzinę czy osobę. Rozwiązanie to pozwoli na przeciwdziałanie marnotrawieniu przekazywanej żywności. Dotyczy to głównie kasz oraz płatków owsianych.
22. Udostępnienie kuchni. W kilka organizacji pomagających osobom bezdomnym, wiedząc, że nie ma uprawnień do przygotowywania dla nich posiłków, zachęca podopiecznych by sami lub w małych grupach przygotowywali sobie ciepłe dania w siedzibie organizacji. Organizacja zapewnia podstawowy sprzęt (kuchenki, narzędzia), w razie potrzeby oferuje niezbędną pomoc. Beneficjenci przygotowują jednak żywność „na własne potrzeby”. Dodatkowo, zapewnienie warunków do samodzielnego przygotowania posiłków sprzyja aktywizacji podopiecznych
IX Włączanie w proces dystrybucji żywności podmiotów innych niż bank żywności i organizacja
23. Wykorzystanie „pustych przelotów”. Wiele organizacji współpracę z lokalnymi firmami, które zawożą własne towary do miasta, gdzie działa Bank Żywności. Wykorzystują fakt, że samochody w drugą stronę jechałyby puste. W ramach umowy, firmy bezpłatnie przywożą danej organizacji żywność. Wymaga to od niej jedynie zsynchronizowania terminu odbioru produktów z Banku Żywności z dniem wyjazdu samochodu danej firmy.
24. Lokalna grupa nieformalna. Jedna z organizacji zainicjowała stworzenie dla mieszkańców gminy nieformalnej organizacji (w tym przypadku był to Uniwersytet Trzeciego Wieku, nie ma to jednak kluczowego znaczenia, może być to np. Koło Gospodyń Wiejskich, Stowarzyszenie Rozwoju Wsi). Sprzyjało to aktywizacji mieszkańców oraz lepszemu rozeznaniu środowiska lokalnego, zidentyfikowania potrzeb. Zaktywizowane środowiska, przy początkowym wsparciu organizacji przejmują po pewnym czasie większość wcześniej prowadzonych przez nią działań, wspierając sieć dystrybucji żywności. Jednak największym atutem tego rozwiązania jest to, że dystrybucja żywności przebiega sprawniej oraz skuteczniej.
25. Zachęcanie samorządów do wynajmu transportu dla organizacji. Takie rozwiązanie jest praktykowane z powodzeniem w jednej z gmin.
Dobre praktyki – metody i formy działań organizacji partnerskich w zakresie zagospodarowania żywności zostały zebrane w okresie od czerwca do listopada 2014 od organizacji partnerskich Banków Żywności podczas badania potencjału i potrzeb organizacji.Badanie zostało przeprowadzone przez Fundację Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia” na zlecenie Federacji Polskich Banków Żywności roku w ramach projektu „Żywność – dobro, które angażuje” w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
źródło : bankizywnosci.pl